SINNE

Godt nytt leseår! 

Det er lenge sidan sist eg var inne og skreiv her på bloggen. Sist eg skreiv var det også lenge sidan, før der igjen var det lenge sidan og slik har det vore dei siste tre-fire åra. Eg har tenkt mykje på bloggen, og kva eg skal gjere med den. Om eg skal slette alle innlegga, fjerne bloggen for godt eller la den vere. Å blogge er dessverre ikkje noko alternativ lenger. Det er trist å tenke på å skulle fjerne noko eg har vore så glad i, og brukt så mykje tid på. Ikkje minst noko som har opna så mange dører og gitt meg fleire gode vennskap og kjenningar. Jobbtilbud, endatil. Bloggen opna ein heil ny verden for meg da eg starta den i 2009. Plutseleg fann eg likesinna, som også likte å lese og snakke like mykje om bøker som eg sjølv gjorde. Det var som å komme heim. Ein draum blei til. Og bøker blei lese. Slukt, diskutert, dissekert. Det har vore så kjekt! Det er framleis kjekt, men det er denne tidsklemma, da.. 

Eg har alltid likt å skrive, men det tar tid å skrive om bøker, og tid er noko eg ser ut til å få mindre og mindre av. I alle fall følast det slik. Derfor blei det frigjerande å oppdage Instagram. Å kunne poste eit bilete, kanskje til og med utan tekst om boka eg har lese, men likevel tipse andre om den - det var rett og slett gull. Spesielt sidan eg har ein draum om å skrive bok sjølv. Det er tidkrevjande, det. Men veldig kjekt. For nokre år sidan bestemte eg meg for å ta meg saman. Skulle det bli bok, måtte eg begynne å skrive bok. Ikkje berre snakke om det. Så da gjorde eg det, og det gjekk kraftig ut over bloggen. Men eg fekk framleis vere med i bokbloggargjengen. Dei er kjekke på den måten. Dei fleste bokbloggarane er heldigvis også på Instagram, så praten heldt fram der. 

Og det blei bok! Rettare sagt blir. I april kjem nemleg min første ungdomsroman. Den heiter Sinne. Det er historia om 15 år gamle Synne, som har ADHD. Det boblar og kokar inni henne. Ho skjeller ut lærarar og elevar, og endar ofte på kontoret til rådgivaren ved skulen. Rådgivaren vil at ho skal begynne med medisin igjen. Heldigvis har Synne bestevennen Torunn. Men to nye elevar i klassen skaper problem: Kine, som er ein ufordrageleg influensar med mange følgjarar på Instagram, og mystiske og pene Johan, som må ha O`boy og brødskiver med jordbærsyltetøy kvar dag. - Litt alvor, mykje drama og ein dæsj med kjærleik. Det er ganske surrealistisk å sjå si eiga bok i netthandelen, og enda meir absurd blir det nok å sjå den i butikkhyllene. Men det er utruleg kjekt. 

Sjølv om bloggen har tatt mykje av tida eg kunne ha brukt på å skrive bok, har den også gitt meg mykje. Faktisk trur eg ikkje det hadde blitt bok utan bloggen. Eg hadde ikkje fått følt på skrivegleda, som boblar fram kvar gong eg set meg ned for å skrive bokomtalar. Ikkje hadde eg blitt kjent med dei nydelege bokbloggarane, eller funne fram til all den fantastiske litteraturen. Eg hadde truleg berre hatt meir tid tid å lese. Eller sjå på Netflix. Mens eg drøymde om ein dag å skrive bok. Dette gjorde eg også meir av før, men eg har heile tida hatt noko viktig på sidelinja: Ein heiagjeng. Bokbloggarar som har oppmoda meg. Ikkje berre til å lese, men til å skrive. Dei kan nemleg meir enn å melde bøker. Mykje meir. 

Ein av dei første eg blei kjent med, er Eli som står bak Ellikkens bokhylle. Eg hugsar framleis den dagen eg oppdaga bloggen til Eli. Vi skulle lese ungdomsboka Jasper Jones i høve ein bokbloggturne arrangert av Cappelen Damm (Herregud, ein turne? Og herregud, det er ti år sidan!), og det gneistra av omtalen hennar. Ho legg sjela si i bokomtalane, og kan skrive fletta av profesjonelle bokmeldarar. Ho skriv så godt, så levande og ekte at det er umogleg ikkje å få lyst til å lese boka ho meldar - sjølv om det er slakt. Ein dag håper eg det er Eli si bok som står i hyllene. 

Eli, utan deg hadde det aldri blitt bok. I alle fall ikkje Sinne. Tusen takk! 

Bokbloggarar, takk for ti fantastiske år! Måtte det bli mange fleire på Instagram. 

Bloggen blir nok brukt sporadisk framover, kanskje eitt innlegg i året, kanskje fleire. Eg får sjå. Men det kjem ikkje lenger til å handle om andre bøker. Kun om mi eiga bok, forhåpentleg i fleirtal med tida - og det kjem til å handle om skrivinga. For no er eg endeleg på veg. 

 Sånn ser den ut. Boka mi. Eg håper du vil lese. 

"Hvis jeg ikke får danse, er det ikke min revolusjon"

På kortlista til Bokbloggerprisen 2018 finn vi Brev til en ufødt datter av Anne Bitsch, som er nominert i kategorien Årets beste sakprosa. Eg har ansvaret for samlesnaden av denne boka i mai, og skal gjere mitt beste for å vise dykk kvifor boka er nominasjonen verdig.



Anne Bitsch: Brev til en ufødt datter. Om frihet, sex og søsterskap, Spartacus forlag 2018

"Hvis jeg ikke får danse, er det ikke min revolusjon." Dette skal den russiske anarkisten Emma Goldman ha sagt, da ein partikamerat fortalde henne at det ikke passa seg for ein leiar å danse. I denne boka er det fleire brev til ei oppdikta dotter, Emma, inspirert av denne russiske kvinna. Her skriv Bitsch om korleis kvinner blir fortalt at vi er likestilt og har alle moglegheiter, men samtidig får erfare at det ikkje gjeld seksualiteten vår.

Gjennom forskning og eigne historier, tar ho opp tema som kroppsleg sårbarheit og ansvar. Ho set fokus på korleis valdtektssaker blir handsama i rettssystemet, der retten ofte tar overgriparen sitt parti. Kvinner sit altfor ofte tilbake, og føler skuld over det dei har har opplevd. Dei må leve med skam over noko som ufrivillig blei påført dei, og kan lenge streve med å vere i ei offerrolle. Kanskje kjem dei seg aldri heilt ut av den.

Brev til en ufødt datter viser kor viktig det er at vi står saman. Det er ikkje berre brev til ei dotter, men til ein heil generasjon. Det handlar om #metoo, #jegharopplevd - og korleis vi kan ta kampen vidare. La oss få danse.


Vil du lese meir utfyllande om boka, anbefaler eg å sjekke ut Rose-Marie og Signe, som begge har skrive svært gode innlegg.

For meir info om Bokbloggerprisen, samlesnad og korleis du kan stemme, sjå her.

Kanskje har du allereie lese boka? Få høyre! Om du har skrive omtale, er du velkommen til å legge att lenke i kommentarfeltet.

LESE I 2019

1. Ingegerd Henriksen: I min fars hus

2. Charlotte Perkins Gilman: The Yellow Wallpaper

3. Jane Austen: Stolthet og fordom

4. William Shakespeare: Romeo and Juliet

5. George Orwell: 1984

6. Edgar Rice Burroughs: Tarzan of The Apes

7. John Steinbeck: The Grapes of Wrath

8. Peter May: Svarthuset

9. Annie Proulx: The Shipping News

10. Ruth Lillegraven: Alt er mitt

11. Gunnhild Øyehaug: Presens maskin

12. J.R.R. Tolkien: Hobbiten

13. Jennifer Mathieu: Moxie

14. Victor Hugo: Les Miserables

15. Marta Breen og Jenny Jordahl: Kvinner i kamp

16. Birger Emanuelsen: Jeg skal beskytte deg

17. Marta Breen og Jenny Jordahl: Den store rumpefeiden

18. Malin Falch: Nordlys

19. TegneHanne og Jostein Larsen: Lykke til!

20. Henry Miller: Tropic of Cancer

21. Kurt Vonnegut: Breakfast of Champions

22. Jack London: Ulvehunden

23. Laura Djupvik: Hjartet er ingen logrande hund

24. Douglas Adams: The Hitchhiker`s Guide to the Galaxy

25. Virginia Woolf: A Room Of One`s Own

26. Helene Uri: Hvem sa hva?

27. Elen Betanzo: Nordsjøen

28. Marta Breen: Om muser og menn

29. Else Kåss Furuseth: Else går til psykolog

30. Harper Lee: Go Set a Watchman

31. Rebecca Solnit: Menn forklarer meg ting

32. Virginia Woolf: To The Lighthouse

33. N.K. Lillebo: Rør ikke de som sover

34. Elin Victoria Unstad: Brådypt

35. Ahmet Altan: Eg får aldri sjå verda igjen

36. Maja Lunde: Battle

37. Virginia Woolf: Orlando

38. Val Emmich: Kjære Evan Hansen

39. William S. Burroughs: Naked lunch

40. Ellen Mari Thelle: Bernard banker på

41. Samuel Beckett: Waiting for Godot

42. Victoria Durnak: Smilefjes. Tommel opp. Regnbue.

43. Clare Macintosh: La meg være

44. Irvine Welsh: Trainspotting

45. Elisabeth Noreback: Si at du er min

46. Malin Persson Giolito: Størst av alt

47. Betty Smith: A Tree Grows in Brooklyn

48. Benjamin Franklin: The Autobiography of Benjamin Franklin

49. Therese Bohman: Den andre kvinnen

50: Chimamanda Ngozi Adichie: We Should All Be Feminists

51: Karen McManus: To kan holde på en hemmelighet... Hvis en er død

52. Stephen King: Mr. Mercedes

53. Olaug Nilssen: Ikkje tenk på det

54. Arundhati Roy: The God of Small Things

55. Kenneth Grahame: The Wind in The Willows

56. William Shakespeare: Macbeth

57. Neda Alaei: Dette er ikke oss

58. Sanne Mathiassen: Ord som slutter på skap

59. Samuel Bjørk: Det henger en engel alene i skogen

60. Laura Marshall: Venneforespørsel

61. Arthur Conan Doyle: The Hound of The Baskervilles

62. Samuel Bjørk: Uglen

63. Rebecca Fleet: Husbytte

64. Tara Westover: Noe tapt og noe vunnet

65. Lisa Aisato: Snokeboka

66. Raina Telgemeyer: En genial ide

67. Raina Telgemeyer: Den store hemmeligheten

68. Raina Telgemeyer: Den første krangelen

69. Raina Telgemeyer: Storesøstre

70. Raina Telgemeyer: En helt umulig jobb

71. Sally Rooney: Alle andre

72. Maria Navarro Skaranger: Bok om sorg (Fortellingen om Nils i skogen)

73. Kristin Hauge: Tiggerne

74. Stephen King: Finders Keepers

75. Hiromi Kawakami: Herr Nakanos forretning for avlagte gjenstander

76. Sally Rooney: Samtaler med venner

77. Heather Morris: Tatovøren fra Auschwitz

78. Jesmyn Ward: Det som reddes kan

79. Johan Rundberg: Gjenferdets stemme

80. Philip Roth: Portnoys besværlige liv

81. Amy Poehler: Yes please

82. Courtney Summers: Sadie

83. Jessica Townsend: Ingenlund. Morrigans forbannelse

84. Samuel Bjørk: Gutten som elsket rådyr

85. Sara Bergmark Elfgren: Norra Latin. Drømmenes skole

86. Anne Hege Simonsen: Kjærlighet og mørke. En biografi om Marie Hamsun

87. Therese Bohman: Aftenland

88. Helene Flood: Terapeuten

89. Rønnaug Kleiva: Armenia, Albania, Argentina

90. Erlend Loe: Dyrene i Afrika

91. Kjartan Fløgstad: Grand Manila

92. Michelle Obama: Min historie

93. Ruth Lillegraven: Urd

94. Lars Amund Vaage: Den framande byen. Ein roman om Wilhelm Reich

95. Carl Frode Tiller: Skråninga

96. Stephen King: End of Watch 

97. Linn Strømsborg: Aldri aldri aldri

98. Ane Barmen: Draumar betyr ingenting

99. Laura Ingalls Wilder: Little House On The Prairie

100. Linnea Myhre: Meg, meg, meg

101. Brynjulf Jung Tjønn: Kinamann

102. Brynjulf Jung Tjønn: Så vakker du er

103. Anders Totland: Vintertonar

104. Monica Bjermeland: 63 måtar å elske deg på

105. Kathrine Nedrejord: Det Sara skjuler

106. Øyvind Rimbereid: Solaris korrigert

107. Aina Basso: Ungen

108. Arnhild Lauveng: I morgen var jeg alltid en løve

109. C.J Tudor: Krittmannen

110. Marit Eikemo: Hardanger

111. Rune Belsvik: Fugleguten

112. Harald Nordtun: Blå flaggermus

113. Heidi Linde: Olivia - annenhver uke

114. Lisa Aisato: Livet - illustrert

115. Anne Gunn Halvorsen: Stress - og korleis leve med det

116. Marie Aubert: Voksne mennesker

117. Charlotte Glaser Munch: Alene sammen

118. Sofia Nordin: Alt skal brenne

119. Fredrick Backman: Bjørnstad

120. Nina Lykke: Full spredning

121. Tom-Erik Fure: Benny går berserk

122. Monika Steinholm: Vi var en gang

123. Stephen J. Walton: Ivar Aasens kropp

124. Bjarte Klakegg: Ninkolai

125. Camilla Sandmo: Definisjonen av umulig

126. Helga Feiring: Delt omsorg

127. Fredrick Backman: Vi mot dere

128. Mari Andreassen: Hvor lenge varer vi

129. Margaret Atwood: Gileads døtre

130. H.K.H. Kronprinsesse Mette-Marit og Geir Gulliksen: Hjemlandet og andre fortellinger

131. Fiona Barton: Enken

132. Christian Wiik Gjerde: Jul på Bukken hotell

133. Maja Lunde: Przewalskis hest

134. Josie Silver: One Day in December

135. Anders Totland: Engel i snøen

136. Josie Silver: One Day in December

137. Jonas Gardell: Til minne om en betingelsesløs kjærlighet

138. Thorvald Steen: Vekten av snøkrystaller

139. Simon Stranger: Kokotopia 1

140. Dag Solstad: Tredje, og siste roman, om Bjørn Hansen

141. Matias Faldbakken: Vi er fem

142. Randi Fuglehaug: Fallesjuke

143. Jens M. Johansson: Lavterskeltilbud

144. Tegnehanne: Ikke tenk på meg

145. James Joyce: Ulysses

146. Vigdis Hjorth: Henrik Falk

147. Irene Nemirovsky: Hett blod

Årskavalkade

Kjære lesarar!

Her kjem ei aldri så lita oppsummering av året som har vore. Det er berre timar att av 2018, eit år som har vore fruktbart for meg. Eg har greidd noko så sjeldan som å halde eitt av måla mine, som var å lese fleire klassikarar frå 1001-lista. Heile 22 bøker har eg kryssa av i år, og da snakkar vi mellom anna Moby Dick og Don Quijote. Dette er bøker som har gnege på samvitet i årevis, og da gjer det ekstra godt å kunne seie seg ferdig med dei.

Eg hadde ikkje sett noko fast mål denne gongen, sidan målet om å lese ein klassikar i månaden slo feil sist. Det blei likevel 14 klassikarar fleire enn i fjor. Lause mål viser seg altså å vere tingen for meg. Det og Storytel. Eg er veldig glad i å gå på fjellet, og med spennande historier på øyra får eg lagt attende både kilometer og klassikarar. Slikt motiverer!

Målet mitt om å lese 75 bøker blei også nådd, og eg skrudde det derfor opp til 100 tidlegare i haust. 110 bøker har eg altså rukke å lese i 2018. Eg var usikker på om eg skulle greie det, sidan eg har fleire skriveprosjekt som tar ganske mykje tid. Fleire av bøkene er dessutan digre mursteinar, så eg tenkjer 100 bøker skal vere overkommeleg også i 2019. Eg skal i alle fall prøve. Eg tenkjer i tillegg å halde fram med klassikarar, og henge meg på Elida si utfordring. Ho har planar om ein lesesirkel i 2019, med ei bok i månaden. Det er ganske laust, som til dømes å lese ein mannleg forfattar i august, eller ei bok på under 250 sider i januar. Noko meir hårete mål enn dette trur eg ikkje eg skal prøve meg på.

Når eg ser over lista over lesne bøker i 2018, kan eg oppsummere slik

22 av dei er klassikarar frå 1001-lista.

59 av dei er skrivne av norske forfattarar.

60 av dei er kvinnelege forfattarar.

40 av dei er mannlege forfattarar.

39 er lydbøker

52 bøker er frå eiga bokhylle.

26 bøker er young adult/bøker for barn og unge. Trur eg.

14 er debutantar. Trur eg.

9 er sakprosa/essayistisk. Veldig usikker her, ettersom nokre av desse er i litt flytande sjangrar.

2 av bøker av Fjodor Dostojevskij.

2 bøker av Anders Totland.

2 bøker av Mark Twain.

2 bøker av Agnes Ravatn.

3 bøker av Stephen King

3 bøker av Lars Saabye Christensen

3 bøker av Amalie Skram

4 bøker av Ingvar Ambjørnsen

1 bok er lese for andre gong.


Eg kunne ha sjekka opp kor mange som er frå kva land osv, men mine avgrensa talkunnskap og frykt for statistikk gjer at eg stoppar med desse. Eg er ganske sikker på eg har talt feil over også, for det gjer eg som regel alltid. Men gjennomsnittleg er det nokolunde rett. Det er ein ting som skil seg godt ut frå mine førre leseår, og det er at eg har lese færre debutantar enn før. Dei har det brukt å vere flest av. Dette er heilt klart biverknaden av å lese fleire klassikarar.


Så til ei lita subjektiv kåring frå året som har gått.


Beste frå 1001-lista

The Shining av Stephen King. "Darling, I`m not gonna hurt you..."


Beste frå eiga hylle

Beatles av Lars Saabye Christensen har stått i bokhylla mi i årevis, og no skjønar eg endeleg alt fuzzet. Ei stor lesaroppleving.


Årets grøssar

Pet Sematary av Stephen King skremte vettet av meg fleire gongar. Eg grugler meg til å sjå den nye filmatiseringa i april.


Årets debutant

Klør av Ida Frisch. Nydeleg språk og ei sterk historie.


Beste norske romanen

Så mye hadde jeg av Trude Marstein. For ein forteljarkunst!


Finaste boka

Eleanor Oliphant har det helt fint av Gail Honeyman. Veldig fin, men trist. Eg hulka.


Tristaste boka

Snøsøsteren av Maja Lunde og Lisa Aisato. Eg hulka meir.


Mest oppskrytte boka

Uten vesentlige feil eller mangler av Linda Skomakerstuen. Denne falt dessverre ikkje i smak hos meg. Eg synest den var meir masete enn morosam, men veit til boka sitt forsvar at det er mange som er ueinig med meg.


Sterkaste lesaropplevinga

Kinderwhore av Maria Kjos Fonn. Brutalt, men viktig.


Boka som burde vere på pensumlista

En sånn jente av Monica Flatabø.


Dette var ikkje lett. Det er så mange fleire av bøkene eg har lese i 2018 som fortener å bli drege fram, hylla, lese om att, men det er no eingong slik når ein skal velje mellom to goder..

Er du einig eller ueinig med meg? Rop endeleg ut i kommentarfeltet!



Da gjenstår det berre å ønske dykk eit strålande nytt leseår! God lesnad.

Mitt møte med Olaug

Det var 2009. Bloggen min var heilt fersk og eg heldt framleis på å fordøye Gunnhild Øyehaug sin nydelege roman Vente, blinke. Gugling av henne førte meg vidare til forfattarar som Marit Eikemo, Ragnar Hovland, Selma Lønning Aarø og dronninga sjølv: Olaug Nilssen.

Det kan vere eg hugsar feil, men eg meiner Få meg på, for faen var første boka eg las. For ei bok! Eg hadde ikkje fått sånne kjensler sidan eg las Jon Fosse sin Melancholia, eller Naiv. Super av Erlend Loe. Nilssen leikar med språket og handlinga, tar i bruk songtekstar og bilete. Det var ikkje før eg byrja å lese denne type litteratur at eg verkeleg forsto uttrykket "We read to know we are not alone" (C.S. Lewis). For ei som var vant med å lese fantasy, var det ironisk nok heilt magisk å oppdage at det fanst forfattarar som skreiv slik eg tenkte.

Sidan eg så vidt hadde byrja å snuse på blogging da eg las Olaug sine første bøker, har eg ikkje skrive om dei. Men eg fann desse innlegga i arkivet mitt, og det er ikkje vanskeleg å forstå at eg alltid har vore fan.

Innestengt i udyr Olaug sin debutroman.

Nesten frelst  Portrett av Sigvart Dagsland. 

Kjøkenbenkrealisme  Ærlege historier om tidsklemma.

Stort og stygt  Drama om småbarnslivet

Tung tids tale Roman om Daniel, den autistiske sonen. Boka er nominert til Årets roman, Bokbloggerprisen 2017.


I høve nomineringa tok eg kontakt med Nilssen og bad om eit intervju. Ho svarte ja til det og eg postar intervjuet slik det blei. Biletet lånte eg frå snl.no.

1. Har du alltid likt å skrive? Var du ein typisk "flink skrivar" i grunnskulen?

Eg har alltid likt å skrive! Då vi skreiv framhaldsforteljingar til skuleavisa på barneskulen, der alle elevane skulle levere inn nye kapittel , så vart mine kapittel vald fleire gonger på rad. Då bestemte læraren at eg ikkje fekk lov å levere til neste runde. Det var så skuffande, for då dette blei bestemt, hadde eg allereie skrive ein ny del.

Eg gjekk på grunnskulen i ei tid då vi framleis fekk skrive noveller og forteljingar, og ikkje berre resonnerande tekstar og diktanalyse. Det same gjaldt på vidaregåande. Det var midt i blinken for meg.

2. Eg hugsar at Innestengt i udyr og Få meg på, for faen var heilt annleis enn noko eg hadde lese før. (Eg digga det!) Har du alltid hatt ei spesiell stemme i litteraturen, eller blei det til etterkvart?

Det var enormt frigjerande for meg å lese Erlend Loes Naiv super og Eva Jensens bøker, særleg Den rolege gule hunden med brillene. Deira form-eksperimentering gav meg eit dytt i retning av ein skrivemåte som fall meg naturleg og viste seg å vere fruktbar.

3. Kven er dei litterære førebileta dine? Har du ei (eller fleire) bok som gav deg ei litterær openberring? 

No svarte eg vel litt på dette i spørsmålet over, men eg kan legge til Ragnar Hovland, Vigdis Hjorth, Hanne Ørstavik og Trude Marstein. 

4. Dei tidlegaste bøkene dine er ganske ulike dei siste bøkene. Markerer Tung tids tale eit skilje i forfattarskapen din? 

Ja, det er heilt sikkert at den gjer. Den er både alvorlegare og har ein strammare komposisjon enn dei tidlegare bøkene. Den har nok også andre litterære førebilete. Eg har lest mange bøker skrive av foreldre til barn med funksjonshemming, ikkje berre skjønnlitteratur. I tillegg har eg hatt ei klar politisk målsetting med å skrive. Eg ville at boka skulle bidra til opplysing og politisk endring, ikkje berre i vilkåra for familiar til barn med store funksjonshemmingar, men også eit bidrag til ei bevisstgjering om at samfunnet blir kaldare.

5. Du har sagt at du var redd boka ikkje skulle bli litterært anerkjent. Kan du seie litt om det?

Ja, eg har vore redd for at boka skulle bli sett på som bekjennelseslitteratur, sosialpornografi, og at den politiske viljen skulle vere hemmande for det litterære. Eg irriterer meg sjølv ofte over medias framstillingar av andres tøffe tak, særleg når dei grip etter fraser som "nå vil han/hun hjelpe andre i samme situasjon" eller "Er nå sterkere enn noen gang". Det er sjølvsagt mykje sant i slike framstillingar, men det framstår ofte meir som skryt enn som eigentlege hjelpsame, relevante refleksjonar.

6. Kan du seie litt om prosessen med å skrive om boka? Tankane om å utlevere familien, reaksjonar frå dei rundt? 

Det var ikkje så lett å bli sikker på at det var nyttig for Daniel at eg skreiv så direkte om han, og om mine kjensler. Han har eit personvern, og det er mange gode grunnar til å ikkje skrive utleverande om sårbare personar. Den øvrige familien blir svært forsiktig handsama, så eg har tatt store omsyn til alle andre enn meg sjølv og Daniel. 

7. Har boka blitt tatt imot slik du håpte? 

Over all forventning! Både anmeldelsar, reaksjonar frå lesarar, reaksjonar frå politikarar, byråkratar og fagmiljø, har vore eintydig positiv. Det er ei stor oppleving for meg.

Har du lese Tung tids tale, eller noko anna av Olaug Nilssen. Fortell!

Det heiter ikkje: eg - no lenger. Heretter heiter det: vi

Olaug Nilssen: Tung tids tale, 155 sider

Eig du lykka så er ho ikkje lenger berre di. 

I Tung tids tale får vi høyre om Daniel, som gradvis mistar språket og personlegdommen. Mor og far forstår ikkje kva som skjer med guten deira, som var tidleg ute med å reise seg og stå, og kunne setje saman ord til lange setningar lenge før jamnaldrande. Han var kommunikativ og nysgjerrig, kunne fleire ord på engelsk.

Så byrja han å utvikle seg i feil retning.

Han blir utagerande og greier ikkje å slutte med bleier. Språket forsvinn gradvis. Han som sat i barnevogna og song Mikkel Rev prikkfritt som toåring, har i dag problem med å setje saman orda. Hadde det ikkje vore for at dei har video-opptak av fleire episodar der Daniel syng og pratar, hadde dei knapt trudd det sjølv. Så annleis er niåringen frå guten han var som toåring. Regressiv autisme, får dei beskjed om.

Alt det som bror din kan ta imot av lykka di, må du gi.

Det er vanskeleg å akseptere denne diagnosen. Dei har opplevd fleire sider av Daniel som no er vekke. Han var jo først ute med så mykje. Korleis kan dette skje? Mor ser opptaka om og om att, må knipe seg i armen når ho ser toåringen som kommenterer at pappa seier "løva", mamma seier "løve" og det heiter "lion" på engelsk. Det er ei sorg at dei ikkje lenger får kjenne dei sidene av Daniel.

Alt du kan løfte av børa til bror din, må du ta på deg.

Det er tungt å møte helsepersonell som ber dei "stå i det" og "du må kvile". Korleis kan dei det når saktegåande byråkrati stiller dei til veggs? Ute blant folk får dei blikk og kommentarar om oppseding og åtferd. Heime blir mor ofte slått av Daniel. Han er sterk og kan stikke av så fort han får sjansen. Det er utfordrande å vere heime med han og dei to yngre brørne. Mor må kjempe for å bli høyrt. Det er ikkje lett å be om avlasting frå sitt eige born, men både Daniel og familien treng hjelp.

Det er mange ikring deg som frys. Ver du eit bål, strål varme ifrå deg! 

Med Tung tids tale forsøker Nilssen å teikne eit bilete av korleis det er å ha eit autistisk born. Det er ei kjærleikshistorie frå ei mor til bornet sitt. Foreldra får beskjed om at dei er ressurssterke, og det har dei valt å halde fast ved. Men mor spør seg sjølv kva som er aksept og kva er å gi opp?

Hender stør hender, herd stør herd. Barm slår varsomt imot barm.  

Familien har hatt unødvendig mange rundar for å få det som ein skulle tru er sjølvsagt for familiar i deira situasjon. Dei måtte mellom anna vente i fem månader før dei fekk ei trygg sikring for Daniel i bilen. Dei hadde ikkje rett på å få større bossdunk for å få plass til Daniel sitt bleieavfall, eller omsorgsløn for å vere heime med guten sin. Tung tids tale er også ei politisk bok, og håpet er at forteljinga kan føre til endringar for utviklingshemma born.

Det hjelper da litt, nokre få forfrosne at du er varm. 


Boka anbefalast varmt og inderleg.



Tittelen på boka er lånt frå Halldis Moren Vesaas sitt dikt "Tung tids tale" (1945), som eg har brukt her. 



Samlesnad av Tung tids tale av Olaug Nilssen

Kalenderen viser mars månad, noko som betyr lysare dagar, vårteikn i emning - og ny bok å samlese. Denne månaden er det Olaug Nilssen sin roman Tung tids tale som gjeld. Boka er mellom anna vinnar av Brageprisen 2017, nominert til Ungdommens kritikerpris og snart får ho også svenske lesarar. Vi bokbloggarar er ikkje mindre imponerte, for vi har nominert henne til Årets roman og heile månaden er sett av til å heidre denne fine, sterke forteljinga.


Har du lese boka? Legg gjerne att lenke til omtalen din både her og i kommentarfeltet under.

God samlesnad.

Så lenge ingen ser oss

Anders Totland: Så lenge ingen ser oss, 128 sider

Så lenge ingen såg meg, fekk eg vera i fred.

I går kveld benka eg meg ned ved kjøkenbordet, klar for ei god bok og eit tilhøyrande smakfullt måltid. Eg las så vidt over omslaget, forsto at denne boka handlar om kompisane Ole og Jon.

Eg var førebudd på ei forteljing om skeiv kjærleik og byrja å lese med godt mot. Eg tok feil. Ole er slett ingen kompis. Han er ein sleip og feig mann. Ein overgripar. Den hyggelege lesestunda eg hadde sett føre meg, blei raskt svelgt ned med maten.

Boka byrjar så trist. Jon bur saman med mor si, som vi skjønar slit med anten depresjon eller alkohol. Truleg begge. Han er van til å styre seg sjølv, ofte med litt hjelp frå foreldra til kompisane. Onsdag er beste dagen. Da er helga nær og mora lettare til sinns. Søndagen er verst. Nok ein fyr har forlate huset og mor sit att i mørkret sitt.

Ein søndag vaknar Jon til ei annleis stemning i huset. Ole flyttar inn og huset blir fylt av plystring og pannekakefrukostar. Ole smører matpakke og startar fotballag. Jon tør igjen å invitere kompisar heim og får til og med ein veslebror, Lukas.

Alle synest Ole er fantastisk. Også eg. Naiv som eg er. Ein fin familie. Alt er så bra. Nesten for bra. Så vil Ole ha med Jon på telttur ei helg, og det gode måltidet blei om til ein vond klump i magen min.

Er det mogleg? Snille Ole, som redda Jon og løfta mora opp i lyset. Kva vil skje dersom Jon fortel det til nokon? Vil alt rakne? Jon seier nei neste gong Ole vil på telttur, men ombestemmer seg raskt når Ole seier at Lukas kan vere med i staden. Tanken på at han skal røre Lukas får Jon til å gjere som Ole vil.

Temaet er høgst aktuelt. Jon bar byrda da mora var sjuk, no må han igjen bere tungt av redsel for å øydelegge familieidyllen. Så lenge ingen ser oss er fæl, men nødvendig og dessverre sann for mange. Det skal ikkje vere slik. Boka er sterk, men lettlesen og har eit fint språk. Ho passar for både ungdom og vaksne.


Eg ville be han slutta, seie at me heller kunne grilla. Ole kunne fortelje dårlege vitsar, og så kunne me le saman. Men det var noko rart der som fekk orda til å skjelva før dei forsvann i halsen. Noko med Ole. Det var som ei vond draum som gjentok seg. 

Historia er vanskeleg å fordøye, men det må til somme tider. Vi må sjå kva som foregår rundt oss.